ادب صنعتی

چنان که در "درباره نویسنده" از سوی ناشر ( میرزاملاحمداف ، پیرامون رودکی و رودکی شناسان ، تهران ، انتشارات علمی و فرهنگی، 1393) آمده ، ملااحمد در سالهای پربرکت عمر به تلاشهای علمی در زمینه های گوناگون اشتغال داشته است . از سال 1978 تا 1980 در ایران و در سمت مترجم به فعالیت پرداخت . از جمله او ترجمه فارسی نهج البلاغه را به حروف سریلیک منتشر نموده است . و در سال 1994 در دانشگاه اصفهان به تحقیق و تدریس مشغول بود . او در مدتی که در دانشگاه اصفهان به تدریس تاریخ ادبیات اشتغال داشت ، استاد راهنمای چهار نفر از دانشجویان ایرانی در مقطع دکتری بود. او عضو مجله فرهنگی اکو(تهران) بود . نیز به عنوان عضو هیئت علمی دایره المعارف انسان شناسی(تهران) فعالیت می کرد. ملااحمد یکی از مولفان اصلی دانشنامه ادب فارسی (جلد اول ، تهران ، 2001) بوده ، در دایره المعارف بزرگ اسلامی نیز مقاله هایی چاپ کرده است. با راهنمایی او که برنده جایزه علمی "محمد عاصمی" (تاجیکستان) بود ، چهارده نفر از رساله های دکتری و فوق دکتری خود دفاع کرده اند (همان ، صص یازده – سیزده). او در بیش از سی کنفرانس و همایش بین المللی علمی در شهرهای دوشنبه ، باکو، مسکو، تهران ، مشهد ، ساوه ، تبریز ، دهلی ، ماخاج قلعه و غیره شرکت و سخنرانی کرده است . در تشکیل و برگزاری همایش های بین المللی علمی "هزاره شاهنامه فردوسی" ، " کمال خجندی" و " پنجمین مجمع استادان زبان و ادبیات فارسی" در سمت دبیر مسئول شرکت کرده است . او دبیر مسئول کمیته برگزاری جشن 1150 سالگی ابوعبدالله رودکی در تاجیکستان و عضو کمیته علمی همایش بین المللی ابوعبدالله رودکی در ایران بود و در مورد آثار رودکی در کنفرانس های سازمان ملل متحد ، ایران ، ترکیه ، افغانستان و تاجیکستان سخنر ادب صنعتی...

ضرورت تحرک در دیپلماسی بیش از گذشته دکتر محمد حسن صنعتیکارشناس مسائل منطقهدر گفت و گو با پایگاه اینترنتی مرکز بین المللی مطالعات صلحسوال : به نظر می رسد نقشه تحریم از سمت جبهه ضد ایرانی غرب به محوریت امریکا با جدیت تعقیب می شود . فکر می کنید آینده این ماجرا و مخاصمه ایران با جبهه استکبار چه روندی خواهد یافت؟ شما به حکم آشنایی با مسائل بین الملل بهتر می دانید که از ابتدا برای ما شکل گیری چنین روندی در صورت پافشاری بر حقوقمان در عرصه بین الملل قابل پیش بینی بوده است. به هر حال چه سرمداران این حرکت و چه کشورهایی که در منطقه یا فراتر از آن تصریحا و تلویحا با وارد آوردن فشار بر ایران همراهی کرده اند منافعی داشته اند که در نقاطی از جمله جلوگیری از پیشرفت و توان افزایی ایران اشتراک منافع پیدا می کرده اند. کشورهایی که با روند عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی همراهی نشان داده اند عملا اعتراف کرده اند که اقبال مشترک به جبهه زورگویی و ممانعت از استقلال کشورها دارند . البته دنیای امروز دنیای ارتباطات است. ما گرچه به لحاظ همین مضایق قدری در فشار قرار گرفته ایم ، همه می دانند که در بعضی مولفه های مستقیم و غیر مستقیم قدرت سرعتی چشمگیر پیدا کرده ایم. نکته ای که سردمداران این جبهه را نگران کرده این است که ایران در دهه های گذشته نیز هیچ گاه از دستور کار جبهه استکبار برای ایجاد فشار خارج نبوده . اما گویی به رغم مضایق به نقشه راهی دست یافته که با نگاه به آن توانسته از ظرفیت خود و دوستان پیدا و پنهان در جهت توانمندتر شدن استفاده کند. با این حال نمی توان کتمان کرد که در کارزار نسبتا سنگین ایجاد شده ما بیش از گذشته به تحرک در دیپلماسی منطقه ای و جهانی نیازمندیم. جز این اگر باشد حتی بعضی از همسایگ ادب صنعتی...

زندگی استادمیرزا ملااحمدمحمدحسن صنعتیمیرزا ملا احمد 75 سال در جهان خاکی زیسته است.ایشان در طول عمر با ثمر خویش بیش از 450 اثر و یادگار ارزشمند علمی و ادبی در حوزه ادبیات پارسی و ایران شناسی از خود برجای گذاشت که تعدادی از آنان در جمهوری اسلامی ایران نیز منتشر شده و در طول این سالها جوایز متعددی را به پاس زحمات خود از جشنواره‌های علمی و پژوهشی جمهوری اسلامی ایران از آن خود کرده است که در آخرین آن در سال 2021 میلادی این مرحوم به عنوان برگزیده دوازدهمین جشنواره بین‌المللی فارابی در جمهوری اسلامی ایران معرفی شد.برگردان ترجمه قرآن کریم به خط سیریلیک از دیگر خدمات ارزشمند ایشان محسوب می‌شود.مرحوم میرزا ملا احمد به عنوان عضو پیوسته آکادمی علوم و اتحادیه نویسندگان جمهوری تاجیکستان، از سال 2002 ریاست انجمن دوستی تاجیکستان و ایران را نیز برعهده گرفتند و بدون تردید نقش ممتازی در تحیکم پیوندهای ناگسستنی ایران و تاجیکستان ایفا نمودند.میرزا ملاحمد از دانشمندان مشهور تاجیک بود. مجموعه‌های وی شامل حدود 200 مقاله، نیز 12 تک نگاری مربوط به ایران شناسی است. از این بین بیش از 30 اثر و مقاله از وی در ایران منتشر شده است.مرحوم میرزا ملا احمد در تاریخ 20 فوریه 1948 در روستای دَردَر، واقع در ناحیه عینی ( قبلا فلغر نامیده می شده ) واقع در استان سغد تاجیکستان به دنیا آمده و سال 1969 میلادی دوره دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه ملی این کشور را به پایان رسانده و وارد آکادمی علوم تاجیکستان شدو مدتی معاونت مدیر کل آکادمی علوم جمهوری تاجیکستان را برعهده داشت (رایزنی فرهنگی ج.ا. ایران ، آشنایی با تعدادی از مشاهیر فرهنگی تاجیک، 1390،ص96).وی فعالیت علمی خود را در پژوهشگاه شرق‏ شناسی آکادمی مذکور شروع و سال‌‏ها ب ادب صنعتی...

مستند تلویزیونی در باره دکتر علی شریعتیدعوت شده بودم طرح و برنامه مرکز. این بار برای اینکه در باره یک مستند تلویزیونی صحبت کنیم. پس از سالها می خواهند جبران تاخیر کنند. گفتم باید برای خودتان و مخاطب معلوم کنید که می خواهید چه کنید؟ همان سوال آشنا: " که چه بشود؟". گفتم که مخاطب دستش به شما نمی رسد. اما سوال دارد ، در باره معامله ای که تا کنون با اسم و آثار و اندیشه های شریعتی کرده اید! به این دلیل در ضمیر فعلها غایبم و نمی گویم "کرده ایم" که در طول سالهای خدمت منتقد آن نحوه برخورد با شریعتی و در واقع بایکوت بوده ام. خلاصه ای از آنچه در جلسه گفتم از این قرار است: تشکر می کنم از تهیه کننده محترم که پیشقدم شده اند و طرح کار را داده اند. در مورد شریعتی ولو ده یا بیست مستند ساخته شده ، در طول 44 سال گذشته کم کاری شده. حق شریعتی خیلی بیش از اینها بوده است. از حق او هم که بگذریم جامعه باید از روشنگری های او برخوردار می شده است. چون راوی ها و مطلعین شریعتی – مثلا سیدمحمود دعایی – یک به یک رخ در نقاب خاک پنهان می کنند زودتر از اینها باید برای ساخت مستندهای مختلف در باره شریعتی اقدام می شده. حال هم خوب است جبران مافات شود.چالشِ "از شریعتی نگفتن" در این سالها خود موضوع خوبی برای تولید مستندهای روشنگر است. چرا و چگونه همه پشت این چالش زمینگیر شده بودند؟شریعتی مثل یک گلوله آتش بوده است در دهه های چهل و پنجاه . ادبیات او در مقابله با زمانِ تنبلی و تقاعدِ حاکم ، تحرک و ستیز و نقد بوده است.شریعتی فقط انتقاد نکرده. الگو هم داده است. نگاه او به علی (ع) ، فاطمه(س) ، حسین(ع) ، امامت و چندین موضوع پربسامد دیگر در نگاه او این را ثابت می کند. با این حال او در زمانه ای زندگی کرده که اولویت نخستش انقل ادب صنعتی...

"میرزا ملااحمداز ویکی پدیا، دانشنامهٔ آزادمیرزا ملااحمد (ملا احمداف) (۲۰ فوریه ۱۹۴۸–۲۵ ژانویه ۲۰۲۳) پژوهشگر تاجیک بود. ملااحمد از اعضای آکادمی علوم و اتحادیه نویسندگان تاجیکستان بود و مدتی ریاست انجمن دوستی تاجیکستان و ایران را بر عهده داشت.آثاریاد یار مهربان (تهران، ۲۰۰۱)خوبان پارسی گوی (تهران، ۲۰۰۳)اندرزهای رودکی (تهران، ۲۰۰۸)صدای آسیا (۲۰۱۱)تاریخ ادبیات ایران در قرن های ۱۹ و ۲۰ (مسکو، ۱۹۹۹)بزرگداشت انسان نیکبیا تا جهان را به بد نسپریم"استادم ، شنبه 8 بهمن 1401 رخ در نقاب خاک پنهان کرد و سوگمندانه کلمات فوق الذکر همه آن چیزی است که در ویکی پدیا در باره او دیدم . پس استاد - که جهانی بود بنشسته در گوشه ای - در حداقل کفایت هم بر ابناء روزگار شناخته نیست .امیدوارم به وقت جبران مافات کنم و سطور و صفحاتی در مقام بلندش بنگارم ، به قلم دانشجویی که از محضر استاد فضل ها دیده و خوشه ها چیده است.اجمالا اگر بخواهم در بیتی از رودکی - که استاد ملااحمد بخشی از عمر ارجمند و بابرکتش را صرف شناختن و شناساندن او و سخنش کرد - در مقام ابوالحسن مرادی به قدر تغییر "ی" به "م" تصرف کنم ، می توانم گفت :مُرد مُرادم نه همانا که مُرد / مرگ چنان خواجه نه کاری است خُردجان گرامی به پدر باز داد / کالبد تیره به مادر سپُرد(در انجمن دوستی تاجیکستان و ایران نسخه ای از نشر کریلیک قرآن به ترجمه منظوم امید مجد را که به همت مجید اسدی و دل افروز قربانی و با حمایت رایزنی فرهنگی ج.ا. ایران در تاجیکستان آماده شده بود به استاد میرزاملااحمد تقدیم می کردم، شخصی که خود نیز عمر گرانمایه اش را به ترجمه کریلیک قرآن مشرف کرده بود، 1392هجری شمسی) ادب صنعتی...

کتاب و ماجرای فنا و بقای آندکتر محمد حسن صنعتیکتابها یا اغلبِ کتابها ، یا به دست زمان و به طور طبیعی دیر یا زود به دست فراموشی سپرده می شوند یا متاثر از کم و کیف خودشان جوانمرگ می شوند و حتی تا پایان عمر مولف شان هم نمی پایند. شاید بتوان گفت در موارد زیادی چنین کتاب هایی را مولفانی پدید می آورند که قبل از تولد در دنیای کتابدانها و کتابخوانها و حداکثر پس از چند صباحی موضوعیت در عالم علائقِ اهلِ خواندن و جستجو فراموش می شوند و از دنیای مزبور می روند. با این حال مشکل گاه از تاخیر در مطالعه ی کتاب خریداری شده همراه با کتابخانه پرستی و صرفا محبوس گردانیدن کتابها در قفسِ قفسه ها ناشی می شود. از سویی ، معمولا این غربال زمان است که در حال سره و ناسره کردن آثاری است که به رشته تحریر در می آیند. غربال تاریخی زمان 80 درصد تولید ادبی را در یک سال به دست فراموشی داده از میان می برد و 99 درصد آنها را در فاصله بیست سال به این سرنوشت دچار می سازد ، هر چند در مورد کتابهای کتابخانه ها شدت عمل آن کمتر از شدت عمل آن در کتابفروشیها است زیرا صرف خرید یک کتاب "برای نگه داشتن" خود یک انتخاب است . با این حال در مورد کتابخانه های خصوصی نیز کم و بیش عمل خود را انجام می دهد ( اسکارپیت ، 1970: 40) . پرونده این بحث البته احتمالا همواره باز خواهد بود که حرف های یک بار مصرف چه حکمی دارند . یا دست کم حرف هایی که برای دوره ای کوتاه از یک ماه و چند ماه گرفته تا یکی دو سال و حداکثر چند سال گفته و نوشته می شوند چه تکلیفی دارند؟ نباید به هیئت کتاب در آیند؟ و اساسا آیا حرف ها حق دارند که نوبت و مدت مصرف داشته باشند؟ یا در این صورت لغو به شمار می آیند و همان بهتر که زودتر در غبار فراموشی گم شوند؟ آیا می شود حرفی ادب صنعتی...

حال و روز کتابخوانیدکتر محمد حسن صنعتیبا آنکه در دهه های گذشته در ایران افراد بسیاری تحصیلات عالیه در رشته های مختلف را پشت سر نهاده اند و اهل تحقیق و تالیف شده اند ، گویی پیوند محققان و نویسندگان با بدنه کتابخوان ضعیف بوده و تاثیری در جهت تعالی درک فرهنگی و علمی جامعه از این طریق حاصل نشده است. علت های گوناگونی در بین است. بسا افرادی که کتاب را صرفا به منظور پرجلا کردن محل کار و زندگی و به کار بردن آن برای تزیین خریداری می کنند (ابرامی ، 1357: 14) . تفاوت ما و کشورهای صنعتی در آن است که ما اگر بتوانیم ، به قصد تفاخر به داشتن کتابخانه ، کتابها را خریداری و معمولا حبس می کنیم اما در ممالک صنعتی بیش از نیمی از کتب انتشار یافته در کتابخانه ها جای می گیرند و افراد کتاب را بیشتر از طریق کتابخانه دریافت و مطالعه می کنند (همان: 44) . می توان گفت هر کتابخانه برای ایجاد امکان پاسخگویی به همه جویندگان یک کتاب ، از هر کتاب تعداد نسخه زیادی تهیه و نگهداری می کند ؛ روشن است که احتمالا به تعداد نصف تیراژ کتابهای منتشره از هر عنوان کتاب ، کتابخانه در این کشورها فعال نیست. در این بین رفتار متولیان کتاب و کتابخوانی از حیث تاثیری که بر میزان رغبت مراجعه کنندگان به کتابخوانی دارد دارای اهمیت است . به عبارتی این مهم است که آیا آنان آموزش های لازم برای کسب توانایی های کارشناختی و از جمله اخلاق پاسخگویی سریع و دقیق و محترمانه و مشوق به درخواست کنندگان کتاب را گذرانده اند یا خیر. کتابدار اگر کتابخوان باشد و از صلاحیتهای کتاب شناختی برخودار شده باشد ، اهتمام به این نکته مهم خواهد داشت که فرد اهل کتاب به دنبال فهم حقیقتی تازه است ، صرف نظر از آنکه حقیقت را در یک کتاب مربوط به رشته فیزیک جستجو کرد ادب صنعتی...

واکاوی یک باور : همه با من بدندخیلی از ما مردم ممکن است این حس یا توهم را تجربه کرده باشیم که فکر کنیم هیچ کسی ما را دوست ندارد. همه می خواهند من شکست بخورم. همه با من بدند. و از این قبیل.فکر می کنیم مردم کار و زندگی شان را ول کرده اند و صبح و شب دارند برای زمین خوردن ما نقشه می کشند. هیچ وقت فکر نمی کنیم واقعا ما به دشمنی حتی یک نفر می ارزیم ؟ که حالا تصور می کنیم نصف شهر یا دست کم نصف فامیل با ما ضدیت دارند. این حالت ولو قدری اتو کشیده یا تئوریزه شده ممکن است حتی بین درس خوانده ها و منصب دارها و سیاسیون هم پیش بیاید. سر و ته دفتر و دستک ممکن است پنج نفر یا هفت نفر – یعنی عدد فرد - باشند که وقتی می خواهند رای بگیرند سر دوراهی نمانند. چون اگر زوج باشند می مانند . ممکن است نصف - نصف این وری - آن وری بشوند. اما فرد که باشند بالاخره یا سه به دو یا چهار به سه یا پنج به چهار یک موضوع یا رد می شود یا قبول. با این حال و روز تصور می کنند نه تنها مردم کره زمین که حتی ساکنان کره مریخ هم برایشان از رو بسته اند. اگر چنین حسی پیش بیاید و تکرار و استمرار پیدا کند اسمش می شود توطئه انگاری و توهم توطئه . همه دشمن من اند . یا همه دشمن ما و حزبی هستند که بیشتر از عدد فرد انگشتان دو دست عضو نداریم. بگذریم . بهتر است نوشته در حوزه اجتماعیات و معرفت و از این قبیل دور بزند. جالب است. خداوند در کلام خود قرآن مجید افرادی با این مشخصات را که فکر می کنند همه با آنها دشمن اند ، در جمع مسلمانها دشمن خوانده است. در آیه چهارم از سوره شصت و سوم قرآن یعنی سوره منافقین آنها چنین تشبیه و توصیف شده اند : گویی تخته چوب هایی ]خشک و بی روح[ اند که به دیوار تکیه دارند و هر فریادی را بر ضد خود می انگارند . آنها دشم ادب صنعتی...